|
Arka Çapraz Bağ
Yaralanmaları
|
|
|
|
Arka Çapraz Bağ (AÇB) Nedir?
Diz ekleminin stabilitesini sağlayan dört önemli bağdan birisidir. Ön çapraz bağın hemen arka komşusu olarak diz içerisinde yer alır. ÖÇB yaralanmaları daha sık görüldüğü için genellikle daha iyi bilinmekle birlikte AÇB yaralanmaları da en az ÖÇB yaralanmaları kadar ciddidir ve tedavi gerektirir.
Arka Çapraz Bağın Görevi Nedir?
AÇB tibianın geriye gitmesine engel olur. Tibianın öne doğru gitmesine engel olan ÖÇB ile birlikte dizin ön-arka stabilitesine önemli ölçüde katkı yaparlar.
Arka Çapraz Bağ Nasıl Yaralanır?
En sık görülen yaralanma şekli “ön konsol yaralanması” denilen diz fleksiyonda iken tibia üzerine aşırı geriye doğru kuvvet uygulanması sonucu oluşan yaralanmalardır. Trafik kazalarında araç içerisinde dizin kaza sırasında hızla ön konsola çarpması sonucu olur. Bundan farklı olarak dizin aşırı fleksiyona zorlanması da AÇB yaralanmasına yol açabilecek önemli sebeplerdendir.
Arka Çapraz Bağ Yaralanmasında Şikayet Nedir?
ÖÇB yaralanmasında görülen şikayetlere benzer. Dizde şişlik, ağrı, hareket kısıtlılığı temel şikayetlerdir. Hastalar dizde boşalma hissinden şikayet ederler. Kronik dönemde ÖÇB yaralanmasında görüldüğü kadar yoğun bir stabilite bozukluğu görülmez, ancak bazı hastalar dizde boşluk hissi olduğunu ve özellikle merdiven inip çıkarken düşme korkusu oluştuğunu tarif ederler. Bu şekilde stabilite kaybı şikayetleri olan hastalar cerrahiye adaydır.
Arka Çapraz Bağ Yaralanmasında Tanı Nasıl Konur?
Öncelikle yaralanmanın nasıl olduğunu bilmek gerekir. AÇB yaralanması düşünülüyorsa bacağa bağın fonksiyonlarını gösteren çeşitli manevralar yaptırılır. En güvenilir test arka çekmece testidir. Bunun yanında çekilecek röntgenler ve MRG de tanı konmasında yardımcıdır. Özellikle MRG vasıtasıyla diz içerisindeki diğer yapılar da değerlendirilerek ek yaralanma varsa ortaya konulabilir. AÇB yaralanması tek başına olabileceği gibi diğer diz içi doku yaralanmaları ile beraber olması da nadir değildir. Özellikle yan bağ yaralanmaları ve kıkırdak yaralanmaları birlikte sık görülür.
Arka Çapraz Bağ Yaralanmasında Tedavi Nasıldır?
Erken dönemde eklem şişliği geçinceye kadar soğuk uygulama, yüksekte tutma ve üzerine basmadan koltuk değneği ile yürüme tavsiye edilir. Şikayetler azaldıktan sonra fizik tedavi başlanır ve diz çevresi kaslar güçlendirilirken diz eklem hareket genişliklerinin tama getirilmesine çalışılır.
Cerrahi tedavisi ÖÇB ile mukayese edildiğinde daha zordur. Ancak dizin stabilitesinin sağlanması açısından pek çok ortopedist tarafından tavsiye edilir. Dizde birden fazla bağ yaralanması varlığında yada kalıcı diz stabilite kaybına bağlı günlük aktivitelerin yapılamaması durumunda cerrahi olarak AÇB yeniden yapılandırma ameliyatları yapılır.
Artroskopik cerrahi yöntemler tarif edilmiştir ve sonuçları açık cerrahilerden daha iyi olarak bildirilmektedir. Beraberinde kopma kırıkları olabilir. Ameliyat sırasında bunların da sabitlenmesi gereklidir.
Ameliyat sonrası rehabilitasyon çok önemlidir. Bu dönemde eklem hareket genişliklerinin sağlanması ve kas kuvvetlerinin arttırılması için çalışılır. Ameliyat sonrası erken dönemde bir çift koltuk değneği kullanılması ve açı ayarlı dizlik tavsiye edilir.